Wandale zniszczyli w nocy z 19 na 20 sierpnia, pomnik usteckiej syrenki. Ktoś oszpecił jej twarz – obciął nos, zniszczył usta i piersi.

Mieszkaniec Ustki znalazł przy falochronie kartkę z napisem - zemsta za Nepomucena. Czy ta kartka może mieć związek ze zniszczeniem pomnika? Syrenka stanęła obok miejca, w którym do niedawna stał pomnik świętego. Przeniesiono go na zachodnią stronę Ustki, koło bazy ratowników morskich. Nepomucen stał się ich patronem.

W dniu 15 sierpnia 2010 roku o godzinie 16:30 odbyło się uroczyste odsłonięcie Pomnika Usteckiej Syrenki. Uroczystość uświetnili swoją obecnością Burmistrz Miasta Ustka, Prezydent Miasta Słupska, delegacja z miasta partnerskiego Ustki – Kappeln, nie zabrakło tez gości z Warszawy – reprezentujących Stowarzyszenie Przyjaciół Warszawskiej Syrenki.

Długie kolejki turystów, którzy chcą zrobić sobie pamiątkowe zdjęcie z Syrenką, najlepiej świadczą o tym, że pomnik przypadł im do gustu. Wielu letników jest przekonanych, że każdy, kto choć na chwilę dotknie królowej Bałtyku, wróci do Ustki ponownie. Są i tacy, którzy wierzą uzdrawiającą moc Bryzgi Rosowej...

Przedmowa
Ustka jako miejscowość turystyczna nie dysponuje charakterystycznym znakiem, który by wyróżniał kurort spośród innych miejscowości nadmorskich. Odpowiednio wykreowany symbol pozwoli promować miejscowość zarówno w kraju jak i za granicą. Idea powstania pomnika syrenki ma na celu stworzenie marki oraz znaku, poprzez który Ustka będzie rozpoznawalna, podobnie jak Warszawa jest rozpoznawalna poprzez swoją syrenkę czy Gdańsk poprzez pomnik Neptuna. Ustecka syrenka powinna jednoznacznie kojarzyć się z naszym miastem. Najlepszym przykładem takiego znaku oraz działań marketingowych na skalę europejską może być przykład kopenhaskiej syrenki. Zakres działań marketingowych polegających na promowaniu miasta można oprzeć na wpisanej już w historię miejscowości, legendzie związanej z syrenką. Właściwości lecznicze działań syrenki oparte o legendę mogą nawiązywać również do charakteru uzdrowiskowego naszego miasta. Część działań na rzecz stworzenia symbolu miasta podjął wydział promocji. Przykładem może być hostessa przebrana za ustecką syrenkę, która rozdając foldery na targach turystycznych prezentuje walory naszego miasta.

Rys historyczny
Pierwsze chronologicznie wyobrażenie herbu Ustki zostało umieszczone na tarczy pomnika autorstwa Josefa Thoraka (1889-1952), poświęconego mieszkańcom Ustki, poległym w I wojnie światowej. O ile twórcą całości monumentu był Thorak, to herb na tarczę zaprojektował ustczanin Wilhelm Granzow (1885-1945), absolwent berlińskiej Akademii Sztuk Pięknych, który podczas studiów i późniejszego pobytu w Berlinie poznał Thoraka i poprzez tę znajomość skontaktował go z usteckim samorządem, poszukującym projektanta przyszłego pomnika.
Herb zaprojektowany przez Granzowa ukazuje syrenę zwróconą przodem, czyli biustem do widza, na tle trójmasztowego żaglowca, uzbrojonego w armaty. Syrena unosi się nad falami symbolizującymi morze i trzyma w prawej ręce łososia. Ma rozwiane, długie włosy. Na głowie ma koronę.
Między syreną, a okrętem rozpoznać można rozstawione sieci rybackie. Na to, że herb uwidoczniony na tarczy dotyczy Ustki, wskazuje chorągiew umieszczona na dziobie żaglowca, z napisem „STO”. To charakterystyczne oznaczenie ówczesnych kutrów i łodzi rybackich, bazujących w Ustce, skrót od niemieckiej nazwy miejscowości: „Stolpmunde”. Ale zarazem niekonsekwencja: okręty wojenne, jakim ewidentnie jest trójmasztowiec (11 armat na każdej burcie!), nie miały takich oznaczeń.
Jak informują przekazy z lat 20 i 30, a więc z czasów, gdy Granzow żył i tworzył w Ustce, w herbie zaprojektowanym przez siebie chciał on wyrazić trzy główne źródła utrzymania mieszkańców Ustki. Żaglowiec ma symbolizować port i żeglugę, sieci rybackie i łosoś w ręku syreny – rybołówstwo, a sama syrenka – atrakcyjne kąpielisko morskie.

Trzeba podkreślić, że z okresu wcześniejszego, to znaczy sprzed 1922 roku, brak jest informacji o jakimkolwiek herbie, którym posługiwałaby się gmina Ustka. Najpewniej po prostu go nie miała. Nie mogła go mieć. Przez setki lat wieś ustecka była bowiem własnością Słupska i jako taka nie mogła posiadać odrębnego herbu. Po uzyskaniu samodzielności administracyjnej w 1874 roku gmina posługiwała się pieczęcią urzędową z herbem Królestwa Prus, czyli z wyobrażeniem czarnego orła z koroną, berłem i jabłkiem królewskim.
Heraldycy zwracają jednak uwagę, że jeszcze przed wymyśleniem przez Granzowa herbu, miejscowa społeczność posiadała symbole, wyrażające jej odrębność. Chodzi o symbolikę pieczęci parafii obejmującej Ustkę i Zimowiska, która jest starsza od herbu z syrenką i która mogła zainspirować Granzowa. Pieczęć przedstawia na pierwszym planie wieżę obronną, z której wytknięta jest żerdź z podwieszonymi dwoma kotłami z płonącą smołą lub olejem. W tle morze, a na nim dwa trójmasztowce. Ogień z kotłów ma wskazywać żaglowcom drogę – na zasadzie latarni morskiej, której funkcje miał pełnić, według niepotwierdzonych przekazów, pierwszy ustecki kościół, stojący od 1356 do 1889 na terenie dzisiejszego Skweru Jana Pawła II.
Świadczy o tym także napis nad okrętami: LUX VIAE, czyli Światło Drogi. Przekaz pieczęci jest więc taki, że ustecki kosciół, wyobrażony jako latarnia morska, jest światłem wskazującym drogę do portu, czyli do zbawienia żeglarzom żeglującym po Oceanie Życia.
Według dr Beaty Możejko i prof. Błażeja Śliwińskiego, cytowanych przez Michała Marciniaka – Kożuchowskiego, który kilka lat temu na zlecenie usteckiego samorządu przeprojektował herb Ustki, Granzow odwrócił wydźwięk treści tej pieczęci – usunął jeden z trójmasztowców i wieżę z latarniami symbolizującą kościół, a zamiast niej wstawił postać syreny, „mitycznego wyobrażenia złych sił morskich.”
To właśnie jest najciekawsze, w usteckim herbie: dlaczego znalazła się w nim syrena, po niemiecku określana jako Nixe, skoro syreny już od czasów Homera, czyli od około 3 tysięcy lat uosabiają i symbolizują niebezpieczeństwo, nieszczęścia, szkody i śmierć? Przypomnijmy: w pogańskiej mitologii, Ondyny, czyli kobieto-ryby zwodzą swym śpiewem i wdziękiem zwłaszcza mężczyzn. Z licznych legendach, których bohaterkami są te hybrydy, wciągały one swoje ofiary pod wodę i topiły je. Syreny, w słowiańskiej mitologii występują pod nazwą Rusałek, nimf albo panien wodnych. Jedna z najbardziej znanych to Świtezianka znad jeziora Świteź. W Niemczech dziewiętnastowieczni romantycy rozsławili imię Loreley, zwabiającej śpiewem i wdziękiem żeglarzy podróżujących po Renie. Granzow musiał znać te utwory, podobnie jak i malowidła przedstawiające te wodne stwory, bardzo popularne w czasach secesji. Znał też Paryż, gdzie przez pewien czas mieszkał. A jest to jedno z miast „syrenkowych”.
Złowieszcze moce uosabia m.in. Syrenka z herbu miejscowości Minsen w gminie Wangerland, położonej nad Morzem Północnym. Postać z godła jest bardzo podobna do tej z herbu usteckiego tylko, że jej prawa ręka, zamiast łososia, trzyma ostrzegawczo podniesiony palec wskazujący. Legenda opowiada o tym, że w średniowieczu rybacy z Minsen złowili Syrenkę w sieci i postanowili na niej zarobić. Zdołała jednak zbiec. Za upokorzenie, jakiego doznała ze strony mieszkańców Minsen, poprzysięgła im zemstę. Kilkakrotnie już powodowała powodzie, które zalewały osadę.
Dla upamiętnienia potopów, którymi obrażona na Minsen Syrenka karała swoich prześladowców, niedawno postawiono tam pomnik, który jest dużą atrakcją turystyczną. Daty na cokole oznaczają kolejne kataklizmy.
Jakże odmiennie na tym tle przedstawia się legenda o powstaniu herbu usteckiego. Tu syrena, występująca pod postacią Bryzgi Rosowej, jest uosobieniem dobra. Pomaga ociemniałej wdowie Maruszy, wyczekującej nad brzegiem morza powrotu żaglowca, na który zaciągnął się jej syn Gwido. Syrenka dostarcza wdowie łososie przykazując, aby wątrobą ryb przecierała oczy.     W ten sposób wdowa została wyleczona przez Syrenkę ze ślepoty, a cała historia kończy się szczęśliwie. Zaraz po odzyskaniu wzroku staruszka dostrzegła wyczekiwany żaglowiec, a na nim syna, powracającego zdrowo z dużym zarobkiem. Ta właśnie scena rzekomo miała zostać uwieczniona w herbie.
W tej legendzie Syrenka Ustecka odgrywa więc podobną rolę, co Archanioł Rafał z biblijnej opowieści o wędrówce młodego Tobiasza. Niestety, Granzow tworząc herb nie mógł znać legendy o wdowie Maruszy. Stworzył ją już po II wojnie światowej Franciszek Fenikowski, znany pisarz i poeta kaszubski.
Dobra Syrenka, obrończyni ludu przed wrogami miasta, występuje też w herbie Warszawy. W poszukiwaniach inspiracji Granzowa to jednak najpewniej fałszywy trop. Brak informacji, aby kiedykolwiek odwiedził stolicę Polski, albo by w szczególny sposób się nią interesował.
Tymczasem w okolicach Ustki w miejscowym folklorze brak wyraźnych przekazów o rusałkach, czy syrenach, które mogłyby być uznane za pierwowzór herbowej syreny i legendy stworzonej przez F. Fenikowskiego. Otto Knoop, miejscowy regionalista, który w XIX i w początkach XX wieku zbierał miejscowe sagi i legendy, wspomina jedynie o dwóch takich postaciach: o rusałce znad śródleśnego bajorka koło Dębiny i o syrence żyjącej w Łupawie, która podkradała rybakom po zapadnięciu zmierzchu sieci i naczynia kuchenne.
Całkiem jednak prawdopodobne, że projektowania herbu dla Ustki wcale nie poprzedziły pogłębione studia folklorystyczne, heraldyczne i historyczne. Ustecki artysta był malarzem, a nie heraldykiem, prawdopodobnie o konserwatywno-narodowych, monarchistycznych poglądach politycznych. Takich, jakie głosiła Deutschnationale Volkspartei (DNVP), która w wyborach do parlamentu zdobywała w powiecie słupskim nawet 70 procent głosów.
Zapewne dlatego herbowy okręt, uwidoczniony na znaczku kolekcjonerskim cyklu herby miast, ma kadłub i chorągiewki na masztach w barwach czarno – biało – czerwonych. To właśnie barwy DNVP, nawiązujące w okresie Republiki Weimarskiej do czasów cesarstwa.
Możliwe także, iż tylko dla zademonstrowania monarchistycznych sympatii większości ówczesnych mieszkańców Ustki, Granzow zdecydował się na ukoronowanie Syrenki.
Ale korona może także wskazywać na związki usteckiego herbu z bajką „Mała Syrenka”, opublikowaną w 1836 rok przez Hansa Christiana Andersena. Tytułowa postać była bowiem jedną z sześciu córek Króla Mórz. Umarła, poświęcając się dla szczęścia ukochanego księcia. Ma ona od 1913 roku swój pomniczek w porcie w Kopenhadze. Z tą postacią wiąże się także legenda o syrence warszawskiej. Miała ona być siostrą tej kopenhaskiej. Gdy ta zatrzymała się u wybrzeży Danii, druga popłynęła ku polskim wybrzeżom Bałtyku i po wielu perypetiach wpłynęła w nurt Wisły, by dotrzeć aż pod Warszawę.
Jakkolwiek by jednak nie było z motywacjami Granzowa, warto zwrócić uwagę, że zaprojektowany przezeń herb przyjął się w Ustce. W 1924 roku został urzędowo zatwierdzony przez nadrzędne władze pruskie. Granzow sporządził okazały drzeworyt z wyobrażeniem zaprojektowanego przez siebie symbolu Ustki, który wisiał w sali obrad rady gminy, mieszczącej się w budynku obok koscioła. Gmina wyrobiła także pieczęcie z tym wyobrażeniem. Można jej odciski napotkać na wielu przedwojennych dokumentach.
Herb ustecki zaczął żyć własnym życiem. Pojawił się na fasadach kilku kamienic, m.in. przy ul. Kopernika, a także na pamiątkach z kurortu, w tym na ceramice. Jedna z ciekawych mutacji herbu zdobi budynek Brzegowej Stacji Ratownictwa. Syrenka Ustecka przedstawiona tutaj jest niewątpliwie córką samego Neptuna. Ma w ręku jego atrybut: trójząb.
Dzieło Wilhelma Granzowa, z Syrenką na pierwszym planie, przetrwało nawet czasy komunizmu. Zaraz po wojnie władze polskie po prostu tylko nieznacznie przerobiły niemiecką pieczęć.
W latach pięćdziesiątych herb wprawdzie nie był oficjalnie eksponowany, bo czasy generalnie nie sprzyjały wówczas „herbowym” podmiotom, ale trzeba pamiętać, że to właśnie wówczas tworzył swoją piękną legendę o Bryzdze Rosowej Franciszek Fenikowski
Po tym, jak stalinizm odtajał, herb z Syrenką wrócił do łask. Przechodził różne modyfikacje, które zasługują na odrębną prezentację. Tak na przykład wyobrażał go sobie heraldyk publikujący w 1979 roku cykl artykułów o herbach polskich miast na łamach tygodnika „Przekrój”. Najważniejsze, że syrenka przetrwała aż do naszych czasów. W przyszłym roku, dokładnie 13 maja, minie 85 lat od momentu, gdy zaczęła oficjalnie towarzyszyć Ustce jako symbol naszej miejscowości. I dlatego zasługuje na to, aby postawić jej pomnik.

Syrenka jako produkt turystyczny

- Budowa pomnika „Usteckiej Syrenki”

Koncepcja produktu skupia się na pomniku Usteckiej Syrenki, która jest od 1922 roku głównym elementem herbu Ustki oraz na społecznym sposobie realizacji projektu.
Jako, że lokalna społeczność jest najważniejszym elementem podczas działań mających na celu stworzenie marki oraz powstanie pomnika to właśnie od Niej będzie zależało, kiedy powstanie pomnik, jak będzie wyglądał oraz gdzie zostanie zlokalizowany. W tym celu Lokalna Organizacja Turystyczna „Ustka” zorganizowała zbiórkę metali kolorowych, w tym: miedzi, brązu i mosiądzu, która odbywa się biurze LOT „Ustka” jak również zbiórkę środków pieniężnych. Każdy, kto wspomoże akcję może wpisać się do księgi pamiątkowej, która następnie zostanie wmurowana w podstawę pomnika.

Wstępnym wykonawcą pomnika Usteckiej Syrenki proponowanym przez LOT „Ustka” jest Pan Ryszard Kozłowski (mieszkaniec Otwocka, miłośnik Ustki, który na prośbę LOT „Ustka” jest już w fazie wykonania projektu w formie graficznej oraz w formie rzeźby wielkości 60cm, którą jako sympatyk kurortu zgodził się wykonać bezpłatnie). Pan Kozłowski jest twórcą pomnika Katyń w Otwocku, jest również twórcą statuetek tzw. Polski Nobel, wręczanych przez Prezydenta RP wybitym ludziom nauki w Pałacu Królewskim w Warszawie. Pan Kozłowski jest uczniem wybitnej rzeźbiarki Pani Ludwiki Nitschowej, która jest twórczynią pomnika warszawskiej syrenki. Zakłada się, że pomnik syrenki wykonany będzie ze spiżu naturalnej wielkości. Przedstawiona syrenka będzie obrazowała syrenkę, która jest elementem usteckiego herbu.

Decyzję dotyczącą wyboru wykonawcy pomnika podejmie komitet powołany przez mieszkańców Ustki lub sami mieszkańcy kurortu w ramach ankiety. Lokalna społeczność w ramach sondażu zdecyduje również o lokalizacji pomnika.
W oparciu o postać usteckiej syrenki wypromować można szereg imprez turystycznych, rekreacyjnych, marketingowych czy przedsięwzięć edukacyjno-wydawniczych. Na szczególną uwagę zasługuje forma edukacyjna, której owocem może być uświadomienie społeczności ciekawej historii miasta.
Do tego typu działań można zaliczyć między innymi cykl wykładów edukacyjnych oraz konkursów dla młodzieży, które miałyby na celu:
- Przedstawienie historii własnego miasta i okolic poprzez poznanie historii powstania herbu Ustki, którego jednym z elementów jest syrena,
- Przedstawienie kurortu poprzez odtwarzanie i odkrywanie elementów herbu uwiecznionych w różnych częściach miasta,
- Dodatkowym działaniem edukacyjnym mogą być również konkursy plastyczne organizowane w szkołach, których motywem przewodnim byłaby ustecka syrenka.

- Szlak turystyczny na bazie „syrenkowej” legendy
Jednym z elementów działań marketingowych może być stworzenie usteckiego szlaku turystycznego.
Wytyczony na terenie miasta, łączący oznaczone punkty: Port – pomnik „Ludziom Morza” usytuowany w pobliżu latarni, skwer Jana Pawła II w obrębie, którego stał najstarszy ustecki kościół pod wezwaniem Świętego Mikołaja, Bazę Ratowników Morskich (wyobrażenie Syrenki jako córki Napetuna), ulicę Kosynierów (stare domki rybackie, w których mogła mieszkać wdowa Marusza opisana w legendzie F. Fenikowskiego), dom Kapitana Haase i plac przed Domem Kultury, kościół pod wezwaniem Najświętszego Zbawiciela, Ratusz Miejski, ulicę Kopernika (dom naprzeciwko szpitala z wyobrażeniem herbu Ustki), pomnik „Umierającego Wojownika” z wyobrażeniem herbu na tarczy oraz planowaną galerię syren w parku zdrojowym. Centralnym punktem powinien być pomnik Usteckiej Syrenki.
Punkty włączone do szlaku winny być oznaczone trwałymi tablicami z tekstem przybliżającym legendę o Bryzdze Rosowej oraz tłem historycznym, czyli faktami i zdarzeniami z przeszłości Ustki jako osady rybacko-żeglarskiej.
Przykładem może być tablica przy ulicy Kosynierów, która powinna zawierać informację o wdowie po żeglarzu Skoczku, która w tym miejscu mogła mieszkać oraz informację, która przedstawiałaby, iż faktycznie w spisach mieszkańców Ustki z połowy XVIII wieku na około 50 zagród aż 6 należało do wdów po żeglarzach. Fakt ten wiązał się z tym, iż praca na morzu była w dawnych latach należała do niebezpiecznych zawodów. Tablice przy punktach powinny tworzyć ciąg narracyjny tak, aby możliwe było nawet zwiedzanie szlaku bez przewodnika i tak na przykład turyści będą mogli dowiedzieć się o liczbie katastrof morskich przy stacji ratowników, gdzie obejrzą również wyobrażenie syrenki z neptunowym trójzębem. Córka Króla Mórz to bohaterka baśni J.Ch. Andersena „Mała Syrenka”, ratująca rozbitka.

Przy domu Kapitana Haase dowiedzą się o tym dokąd, z czym i po co pływały żaglowce dowodzone przez usteckich kapitanów a więc również dokąd mógł dopłynąć legendarny Gwido, by ostatecznie szczęśliwie powrócić do Ustki. Trasę dla grup zorganizowanych, kolonii czy wycieczek szkolnych można rozpocząć od planowanego Centrum Informacji Turystycznej przy ulicy Marynarki Polskiej, gdzie w specjalnej audio-wizualnej sali pod kierownictwem licencjonowanego przewodnika turyści mogliby poznać legendę syrenki oraz walory ziemi usteckiej. Następnie zwiedzanie zabytkowego obiektu przy ulicy Kosynierów, w którym to prawdopodobnie mieszkał szyper z legendy o usteckiej syrence. Dalej poprzez usteckie muzeum, w którym znajdują się przedwojenne wyroby pamiątkarskie z wizerunkiem syrenki. Następnie idąc w kierunku morza zwiedzanie muzeum chleba pana Brzózki, gdzie niegdyś wypiekano pierniki w kształcie syrenki. Następnym obiektem może być poczta, w której można by było obejrzeć replikę znaczka pocztowego z syrenką, zakupić syrenkowe pocztówki czy podstemplować specjalną pieczęcią z wizerunkiem syrenki. Idąc dalej w kierunku morza, można zwiedzić obiekt ratownictwa morskiego, na którym widnieje wizerunek syrenki. Kolejnym elementem szlaku jest pomnik „Ludzi Morza” w założeniu jako domniemane miejsce, z którego legendarna Marusza wypatrywała przypłynięcia swojego syna. Dodatkową atrakcją może być wzbogacona opowieść mówiąca o morskich katastrofach czy o etosie pracy ludzi morza (przy okazji zwiedzanie latarni morskiej). Dalej spacer promenadą do ulicy Kopernika gdzie na tarczy pomnika „Poległego Wojownika” widnieje herb Ustki z wizerunkiem syrenki. Następnie przejście do parku, w którym znajdowałaby się galeria europejskich syrenek, oczywiście przy założeniu, że taka galeria powstanie. Na koniec spacer pod pomnik usteckiej syrenki, gdziekolwiek miałaby się znajdować. Na miejscu pamiątkowe fotografie oraz potarcie syrenkowej piersi (jako, że jest ona do połowy rybą na zasadzie Bajki o Złotej Rybce, która mówi, że syrenka spełnia najskrytsze marzenia). Produkt bazuje na postaci Syrenki Usteckiej oraz legendzie z nią związaną. Stwarza możliwość ujęcia kilku atrakcji Ustki, w tym między innymi: portu, plaży, starej architektury szachulcowej uliczek w centrum miejscowości oraz przyszłego pomnika w jeden spójny produkt turystyczny.
Oprócz wytyczenia miejskiego szlaku planowane jest także wytyczenie szlaków łączących „syrenkowe miasta” Europy, w tym również żeglarskiego.
Stworzenie marki, poprzez którą Ustka będzie rozpoznawalna nie tylko w Polsce, ale także w innych krajach europejskich, zwłaszcza położonych w basenie Morza Bałtyckiego.

- Galeria europejskich syrenek w Parku Zdrojowym

Stworzenie galerii europejskich syrenek poprzez rzeźbę bądź płaskorzeźbę w nowo powstającym parku zdrojowym. Ustawienie przy nich tablic informacyjnych na wzór już istniejących przy zabytkowych obiektach w mieście.
Na tablicach przedstawić można legendę danej syrenki oraz informacje na temat danego miasta, z którego owa syrenka pochodzi. Zabieg może nadać unikatowego charakteru miejscu. Taki element może wyróżnić miasto i tak na przykład Międzyzdroje posiadają galerię odbitych dłoni przez gwiazdy, tak Ustka posiadałaby galerię syrenek, które były by elementem szlaku turystycznego.

Partnerstwo

Syrenkowe partnerstwo Warszawa – Ustka
Warszawa, która jako jedyna oprócz Ustki posiada w swoim herbie syrenkę powinna być miastem siostrzanym Ustki. Legenda głosi, że syrenki są siostrami tak więc Ustka-Warszawa dwie syrenki, dwie siostry, dwie stolice, w tym przypadku Ustka jako symboliczna Letnia Stolica Polski. Partnerstwo należałoby oprzeć na wymianie kulturalno-społecznej. Przy tej okazji można uwzględnić wyjazd „wymienny” dzieci skupionych przy centrum pomocy dzieciom w Ustce z dziećmi z podobnego ośrodka w Warszawie. Na pierwszą wiosenną kąpiel syrenki można zaprosić przedstawicieli władz miejskich Miasta Stołecznego Warszawy, którzy wręczaliby Burmistrzowi Ustki klucze miejskie jako symboliczny gest przeniesienia stolicy na okres lata do Ustki.
Co roku przy tej okazji można wysłać list otwarty jako forma zaproszenia, element marketingowy oraz część działań dotyczących partnerstwa. Wykorzystanie medialnego hasła „Dwie siostry”. List otwarty opublikowany na łamach stołecznej prasy z początkiem lata syrenka ustecka zaprasza swą warszawską siostrę na coroczną, pierwszą letnią kąpiel połączoną z urlopem, przy tej okazji Syrenka warszawska podczas wypoczynku przekazuje prawa stołecznego miasta na rzecz Ustki do końca okresu urlopowego. W miesiącach jesienno-zimowych wiadomości z Ustki do siostry w Warszawie: „Droga siostro u nas już po sezonie cisza i spokój, krzyk mew, szum wiatru, na morzu lekka bryza, błogi stan małego miasteczka. Masz wolną chwilę, przyjedź, wypoczniesz na pewno…”. Listy kierowane do syreniej siostry, ale zaproszenia w nich zawarte kierowane by były do mieszkańców Warszawy.

- Partnerstwo miast oraz europejski szlak turystyczny

Nawiązanie korespondencji a następnie partnerstwa poprzez Ustecką Syrenkę z jej siostrami z innych miast europejskich. Organizowanie „Dni Syrenkowych” lub Festiwalu „Syrenkowego” w Ustce bądź na przemian z pozostałymi miastami syrenkowymi. Elementem partnerstwa europejskiego może być również szlak turystyczny w tym również żeglarskiego szlaku syrenkowego – zwiedzanie Europy poprzez miasta syrenkowe. Dodatkowym działaniem może być również wspólne wydanie map, przewodników i publikacji (w których zawarte będą wszystkie syrenki, łącznie z legendami i informacjami na temat wszystkich miast zrzeszonych).
Tego typu działania można rozpocząć od nawiązania stosunków z syrenkowymi miastami bałtyckimi typu: Kopenhaga (Dania), Helsinki (Finlandia), Tallin (Estonia), Wilno (Litwa) oraz Sankt Petersburg (Rosja). Praktycznie wszystkie miasta, które posiadają syrenkę są położone nad morzem, wyjątkiem są miasta typu Warszawa, która połączona jest z morzem rzeką Wisłą. Dzięki takim możliwościom może powstać żeglarski szlak turystyczny, który może być jednym z elementów partnerstwa syrenkowego. Ułatwieniem dla jachtów pochodzących (zarejestrowanych) z miast partnerskich, które oprócz flagi państwowej miałyby na maszcie flagę z wizerunkiem swojej syrenki mogłoby być zwolnione z opłat.
Tego typu partnerstwo można rozwijać również na płaszczyźnie kulturowej poprzez organizowanie plenerów malarskich jak i poprzez zaproszenie przedstawicieli syrenkowych miast partnerskich na coroczne otwarcie sezonu letniego, czyli pierwszej wiosennej kąpieli syrenki usteckiej. Jako, że syrenkowy festyn przewiduje sprzedaż ryb, można się pokusić o konkurs kulinarny, a na którym sporządzano by ryby tego samego gatunku na różne sposoby przez przedstawicieli nadbałtyckich miast np. łosoś po duńsku, łosoś po fińsku, rosyjsku, litewsku czy po polsku. Może to być ciekawe doświadczenie a jednocześnie wzbogacenie imprezy inaugurującej rozpoczęcie sezonu.
Kolejnym elementem partnerstwa z innymi miastami posiadającymi syrenkę może być ustawienie w pobliżu pomnika syrenki znaku informacyjnego z podaniem miast wraz z odległościami (kilometraż), następnie na zasadach wzajemności, oczywiście przy założeniu, że zawiąże się partnerstwo tych miast. Taki znak mogłyby powstać w tych miejscowościach, wówczas na przykład w Paryżu, Kopenhadze, czy Bolonii można by odczytać nazwę Ustka z podanym kilometrażem.
Przykładem wykorzystania syrenek i legend z nimi związanych mogą być miasta i regiony, które posiadając taki symbol już od dawna wykorzystują ten fakt jako element promocji. Ustka już wkrótce może również należeć do tak zacnego grona i być kolejną „syrenkową potęgą”.

- „Syrenkowy Jarmark”

Impreza, która miałaby się odbywać podczas pierwszej wiosennej kąpieli syrenki. Stanowiłby uzupełnienie a zarazem podniósł rangę całego wydarzenia. Można go tworzyć w oparciu o Stowarzyszenie Kaszubsko-Pomorskie, gdzie wystawcy prezentowaliby swoje rękodzieła a kapele kaszubskie prezentowałyby swój dorobek muzyczny. Wystawa prac artystów amatorów, w tym także wystawa prac nagrodzonych w konkursach międzyszkolnych.

- „Syrenkowe festiwale”

Mogą być ważnym elementem skupiającym wszystkie wysiłki przy jednym markowym produkcie i należycie je promować. Dlatego też wszelkiego rodzaju konkursy, festiwale czy zawody zwłaszcza prestiżowe łączyć możliwie z promowaną marką w tym wypadku z ustecką syrenką np. Festiwal Usteckiej Syrenki, Zawody o nagrodę Usteckiej Syrenki, Występy Usteckich Syrenek, klub Małej Syrenki, Nagroda bursztynowej Syrenki itp.

- „Zlot samochodów marki syrena”
Impreza towarzysząca otwarciu sezonu. Aby zachęcić posiadaczy samochodów marki syrena do przyjazdu na zlot w Ustce można by zwolnić ich posiadaczy z opłaty klimatycznej, może również z opłat parkingowych a także zaopatrzyć bezpłatnie w naklejki i inne syrenkowe gadżety, które nazwą samochodu znakomicie współgrają. Środki wydane na syrenkowe gadżety to środki dobrze zainwestowane, wszak każda naklejka oprócz wizerunku syrenki promuje Ustkę.

- Syrenka jako forma rzemiosła i sztuki
Rozpisanie konkursów i wykorzystanie lokalnego związku artystów-amatorów, twórców ludowych, rzemieślników do tworzenia szeroko pojętego rzemiosła ludowego (malarstwo, rzeźba, hafty, wyplatanki, wypieki, kowalstwo, wyroby z bursztynu, itp.).
Nagrodzone prace byłyby promowane przez LOT „Ustka” na różne sposoby a nawet wdrażane do masowej produkcji jako pamiątki z Ustki.

- „Syrenkowa” moneta

LOT „Ustka” przewiduje wydanie syrenkowej monety, na której awersie była by syrenka zaś na rewersie widniałby herbowy żaglowiec. Może to być jeden z ważniejszych elementów syrenkowej promocji i propagowania wizerunku syrenki a zarazem Ustki i usteckiego herbu. Jak pokazuje praktyka bicie tego typu monet jest przedsięwzięciem bardzo dochodowym, byłby to jeden ze sposobów finansowania budowy pomnika usteckiej syrenki.

- „Syrenkowe” materiały promocyjne

Wizerunek syrenki można wykorzystać w wielu postaciach. Forma promocji w tej kwestii jest praktycznie nieograniczona. Syrenka może jako element promocyjny może zaistnieć na różnych płaszczyznach, na przykład syrenka jako gadżet:
statuetki syrenki w różnych wielkościach, wykonane z różnych materiałów – kryształ, bursztyn, srebro,
breloczki do kluczy, biżuteria w kształcie syrenki,
długopisy, torby ekologiczne, kubki, plecaki, naklejki (kutry, samochody itp.), sprzęt turystyczny (ręczniki, parawany, krzesełka itp.) które wraz z wizerunkiem syrenki mogą być bardzo dobrą formą promocji.
Wśród wczasowiczów popularnym elementem promocji mogą być również syrenkowe pocztówki, stempel okolicznościowy (w informacji i na poczcie), makieta syrenki, z którą można robić zdjęcia, przewodniki, katalogi, foldery, ulotki, legenda jako komiks lub bajka dla dzieci. Wśród mieszkańców popularnością mogą się cieszyć naklejki na samochody, taksówki, kutry itp.

Aspekt edukacyjno-wychowawczy

- Prelekcje jako forma edukacji

Lekcja historii miasta i regionu na przykładzie powstania usteckiego herbu oraz poznawanie własnego miasta poprzez zwiedzanie szlakiem syrenkowej legendy. Ładunek emocjonalny skupiający młodzież pod jednym znakiem, jakim w tym przypadku jest herb miasta skutkuje pobudzeniem lokalnego patriotyzmu.

- Szkolne konkursy

Młodzież szkolna zainspirowana prelekcją w szkole na temat historii powstania usteckiego herbu na pewno chętnie weźmie udział w corocznym konkursie na rysunek i rzeźbę. Najlepsze prace byłyby wystawiane w Domu Kultury. Z czasem mogłoby stworzyć piękną syrenkową galerię. Wszelkie konkursy wśród młodzieży mają bardzo pozytywny skutek inspirują do współzawodnictwa.

- Konkursy literackie

Organizowane cyklicznie mogą mieć charakter szkolny, to znaczy przeznaczony tylko dla dzieci i młodzieży jak i otwarty. Mogą to być konkursy np. na najpiękniejszą legendę o Syrence usteckiej, na dopisanie dalszego ciągu legendy o Maruszy i Bryzdze Rosowej, jak i konkursy poetyckie i dramaturgiczne. Ten element rozwoju projektu powinien towarzyszyć działalności wydawniczej. Najlepsze prace powinny być publikowane w formie antologii.


Dawno, dawno temu do dziś nikt nie wie gdzie, istniała wyspa, na brzegach, której żyły Syreny – piękne kobiety o rybich ogonach. Bardzo często marynarze po powrocie z dalekich, morskich wypraw przy szklaneczce rumu w portowych tawernach opowiadali, że przepływając koło nieznanej wyspy widzieli wyłaniające się z wody Syreny i słyszeli ich piękny śpiew. Pewnego dnia wydarzyła się tragedia. Nikt nie wie czy to był wybuch wulkanu, upadek komety czy trzęsienie ziemi. Syrenia wyspa przestała istnieć, pochłonęło ją morze. Syreny utraciwszy swoją ojczyznę rozpłynęły się po wszystkich morzach i oceanach w poszukiwaniu nowego miejsca dla siebie. Syreny osiedlały się na brzegach w pobliżu osad rybackich. Część syrenich sióstr płynąc przez cieśniny duńskie dopłynęły do Bałtyku. Jedna z nich osiedliła się w Kopenhadze a inna upodobała sobie małą osadę rybacką u ujścia rzeki Słupi zwaną Ustką. Ponieważ woda w tym rejonie była najcieplejsza osiedliła się tu na stałe. Inna Syrena nie mogąc znaleźć równie pięknej osady, popłynęła dalej na wschód. Zwabiły ją ciepłe prądy rzeki Wisły. Przezwyciężając nieokiełznane nurty i niebezpieczne wiry ogromnej rzeki dotarła aż do Warszawy. Zobaczywszy piękne miasteczko zwane Warszawską Starówką zakochała się w nim i obrała na swoją siedzibę. Inne siostry z całej syreniej rodziny osiedliły się w wodach otaczających Helsinki, Paryż, Bolonie, Petersburg, Wilno oraz Puerta Ventura w Meksyku.




Plonem konkursów dramaturgicznych powinny być plenerowe spektakle i widowiska teatralne, cyklicznie organizowane w określonym miejscu np. w rejonie pomnika Syrenki Usteckiej. Z czasem zakres tematyczny można poszerzyć o inne syrenki z innych miast polskich i europejskich a także o grupy teatralne z nich pochodzące. Miejscem widowisk może być plaża po zachodniej stronie Ustki lub teren Ośrodka Sportu i Rekreacji. Mogą to być barwne imprezy połączone z korowodami ulicznymi, podobnie jak pochód potworów morskich tzw. Neptunaliów organizowanych corocznie przez LOT „Ustka”.

Społeczny aspekt projektu

- Społeczny komitet ds. budowy pomnika

W dniu 11.12.2008 roku LOT „Ustka zorganizował debatę publiczną, na której zaprezentowano lokalnej społeczności oraz władzom miasta program budowy pomnika usteckiej syrenki oraz działania marketingowe z nią związane. Podczas spotkania wyłoniono również społeczny komitet budowy pomnika, który będzie działał pod przewodnictwem Pana Tomasza Laskowskiego Przewodniczącego LOT „Ustka”. W skład komisji wchodzą członkowie LOT „Ustka”, mieszkańcy a także władze miasta, w tym również Burmistrz Miasta Ustka Pan Jan Olech, który objął patronatem całe przedsięwzięcie.

- Kształtowanie lokalnego patriotyzmu

Cykl wykładów w szkołach, na których młodzież zapoznałaby się z legendą związaną z ustecką syrenką. Ponadto zapoznanie młodzieży z historią powstania herbu usteckiego, którego jednym z elementów jest syrenka. Poznawanie historii miasta i regionu, uzupełnieniem wykładu mogą być lekcje w plenerze (szlakiem usteckiej syrenki). Poprzez tego typu działania młodzież zwróci uwagę na herb swojego miasta a skupiając się pod jednym wspólnym znakiem będzie się bardziej utożsamiać z Ustką jako swoją mała ojczyzną. Temu właśnie służą godła a także herby i inne tego typu znaki.

- Integracja lokalnej społeczności

Społeczeństwo Ustki nie jest jednolite etnograficznie. Tworzą je potomkowie osadników, przybyłych po II wojnie światowej z różnych regionów przedwojennej Polski, w tym z ziem zabużańskich oraz z terenów Galicji. Tworzą również ci, którzy przybyli do Ustki w późniejszym okresie, w związku z rozbudową miejscowego przemysłu, służbą miejscowych jednostkach Wojska Polskiego itp. Mimo postępującej od 60 lat integracji i wysiłków podejmowanych między innymi przez Stowarzyszenie Kaszubsko-Pomorskie nie udało się stworzyć czegoś, co można by uznać za lokalny folklor, charakterystyczny tylko dla Ustki. Syrenka, wspólne budowanie jej pomnika poprzez włączenie się do przedsięwzięcia jak najszerszych kręgów oraz imprezy wokół niej stwarzają szansę na pogłębienie tej integracji.

- Lokalizacja pomnika Syrenki Usteckiej

Decyzję dotyczącą wyboru wykonawcy pomnika oraz lokalizacji podejmie komitet powołany przez mieszkańców lub sami mieszkańcy kurortu w ramach ankiety. Oddanie powyższych decyzji lokalnej społeczności ma wiodące znaczenie w całym przedsięwzięciu. Świadomość możliwości wpływu na decyzję dotyczącej lokalizacji pobudza lokalną społeczność do działania i integruje. Ponadto herb jako spuścizna kulturowa jest własnością wszystkich mieszkańców i dlatego mają moralne i materialne prawo.

- Zbiórka środków pieniężnych

W tym celu wykonano specjalną skarbonkę z plexi, która w chwili obecnej została umieszczona na poczcie nr 2 w Ustce. Skarbonkę opieczętowano i zaplombowano, powołano również specjalną komisję, która czuwa nad prawidłowym funkcjonowaniem zbiórki pieniężnej. W celu zintensyfikowania działań w zakresie zbiórki wydrukowano cegiełki o nominałach od 10 do 500pln. Wszystkie cegiełki są numerowane i również podlegają kontroli w/w komisji.

- Zbiórka metali kolorowych

W punkcie informacji turystycznej prowadzona jest również zbiórka metali kolorowych a każdy kto przyniesie taki złom ma możliwość wpisania się do specjalnej księgi pamiątkowej, która zostanie wmurowana w fundament przyszłego pomnika. Ponadto nazwiska wszystkich darczyńców drukowane są w lokalnej prasie. LOT „Ustka” prowadzi również rozmowy z hutą miedzi dotyczące przekazania na rzecz budowy pomnika odpowiedniej ilości miedzi w zamian za darmowe miejsca noclegowe dla swoich pracowników w ramach tak zwanej umowy barterowej.



W projekt angażują się zarówno osoby fizyczne jak i podmioty gospodarcze, samorządowe czy organizacje pozarządowe. Do obecnych partnerów projektu zaliczyć można między innymi: Społeczny Komitet ds. budowy pomnika, Usteckie Forum Turystyczne, Zrzeszenie Kaszubsko-Pomorskie a także Urząd Miasta Ustka.
Dodatkowo przewiduje się zaangażowanie pozostałych stowarzyszeń i organizacji usteckich jak również Miasta Stołecznego Warszawy jako partnera a także inne miasta „syrenkowe”.

Podjęte działania

Lokalna Organizacja Turystyczna „Ustka” w zakresie realizacji projektu podjęła następujące działania:
- wydrukowano 1000 cegiełek celem pozyskania środków pieniężnych, dotychczas pozyskano w ten sposób 920pln,
- wykonano skarbonkę (pleksi), pozyskano w ten sposób 900pln
- wykonano makietę naturalnej wielkości do wykonywania pamiątkowych zdjęć,
- wykonano okolicznościowe pieczęcie „syrenkowe”, które przekazano poczcie,
- przedstawiono w formie prezentacji projekt budowy pomnika usteckiej syrenki oraz koncepcję marketingową na spotkaniu z mieszkańcami oraz władzami miasta,
- wybrano społeczny komitet budowy pomnika,
- wydrukowano 400 syrenkowych naklejek,
- zlokalizowano „syrenkowe” miasta w Europie,
- zebrano 130kg złomu metali kolorowych,
- uzyskano deklarację członków społecznej organizacji Usteckiego Forum Turystycznego na włączenie się w projekt między innymi poprzez ufundowanie 150 osobo-dób o wartości 5.250pln dla pracowników huty miedzi,
- członkowie LOT „Ustka” ufundują 200 osobo-dób o wartości 7.000pln
- podjęto rozmowy z Hutą Miedzi dotyczące umowy barterowej, w założeniu której huta przekaże LOT „Ustka” na rzecz budowy pomnika 500kg miedzi w zamian za 350 osobo-dób dla pracowników zakładu,
- uzyskano deklarację Stowarzyszenia Kaszubsko-Pomorskiego na włączenie się w akcję poprzez czynne uczestnictwo w planowanym festynie syrenkowym,
- opracowano konspekt dotyczący koncepcji marketingowej produktu.

Sposoby finansowania

Przewidywany koszt przedsięwzięcia:

Projekt oraz budowa pomnika – 150.000 pln
Przewodnik – 15.000 pln
Gadżety – 15.000 pln
Jarmark syrenkowy – 30.000 pln
Galeria – 120.000 pln
Pozostałe imprezy, konkursy – 5.000 pln

Suma – 335.000 pln

Finansowanie

Społeczna zbiórka pieniędzy poprzez wystawienie ogólnodostępnej skarbonki – zakładana wysokość zebranej kwoty 12.000 pln
Sprzedaż cegiełek osobom fizycznym oraz lokalnym przedsiębiorcom – zakładana kwota ze sprzedaży 20.000 pln
Dochód z tytułu emisji syrenkowej monety – 30.000 pln
Sprzedaż syrenkowych gadżetów, pocztówek i publikacji – 10.000 pln
Zbiórka metali kolorowych – zakładana ilość zebranego metalu kolorowego 300kg – wartość rynkowa 2.400 pln
Wymiana barterowa – członkowie LOT „Ustka” oraz członkowie UFT zadeklarowali 350 osobo-dób bezpłatnych noclegów, co daje kwotę 12.250 pln dla pracowników huty miedzi, która przekaże na budowę pomnika 500 kg miedzi wartości 10.000 pln

Suma – 84.000

LOT „Ustka” w celu pozyskania dodatkowych funduszy złożył wniosek dotyczący produktu turystycznego pod tytułem „Ustecka Syrenka” do Urzędu Marszałkowskiego. Strategiczną dotacją, o którą będzie się ubiegał LOT „Ustka” wraz z Urzędem Miasta Ustka będzie dofinansowanie ze środków europejskich, ponieważ projekt jako produkt turystyczny wpisuje się w projekt RPO 6/2 PROMOCJA I INFRASTRUKTURA, JARMARKI I WYROBY RZEMIOSŁA, KULTURA I TRADYCJA.

Projekt może być dofinansowany w 75%
Całkowity koszt projektu – 100% - 330.000 pln
Wkład własny – 25% - 84.000 pln
Dotacje z funduszu UE – 75% - 246.000 pln